Türk Aile Yapısında Çocukluk Algısı ve Ebeveynlik Anlayışı

Özet

Aile, toplumu meydana getiren ve toplumu temsil eden en küçük birimdir. Ailenin içindeki alt sistemler çocuğun ailede tanımlanma biçimi, çocuk-ebeveyn ilişkisi ve ebeveynlik tutumları ve sorumlulukları aile sisteminin sağlıklı işleyişi için ele alınması gereken başlıca konulardandır. Bu çalışmada da bugünün çocukluk algısı ve ebeveynlik anlayışını anlayabilmek için Türk kültürünün tarihsel zemininde Eski Türklerden Cumhuriyet döneminin sonuna kadar çocukluk algısının, ebeveynlik anlayışının nasıl ve ne yönde değiştiği açıklanmaya çalışılmıştır. Nitel olarak tasarlanan bu araştırmada doküman incelenmesi tekniğine başvurulmuştur. Türk aile yapısında çocukluk algısı ve ebeveynlik anlayışına ilişkin bilgi veren yazılı kaynakların incelenmesinde, tasnif edilmesinde, tarihsel dönemlere ayrılarak değerlendirilmesinde bu yöntem işlevsel görülmektedir. Sonuç olarak her tarihsel dönemin içinde bulunduğu toplumsal şartlar ve değişim faktörlerinin etkisiyle çocukluk algısının değiştiği ve bu çocukluk algısına yönelik olarak ebeveynlik anlayışının farklılaştığını görülmüştür. Tarihsel süreçte Eski Türklerde ‘kahraman çocuk’, Osmanlı döneminde ‘Sûfî çocuk’, Tanzimat ve Meşrutiyet döneminde ‘yurttaş çocuk’, Cumhuriyet döneminde ‘İdeal Türk Çocuğu’ algıları oluşmuştur. Ebeveynlerden bu çocukluk algılarına ilişkin tutum, davranış geliştirmeleri ve sorumlulukları üstlenmeleri beklenmiştir. Çocukluk algılarında ve ebeveynlik anlayışlarında görülen bu değişimin yanı sıra Türk kültüründe ebeveynlik anlayışında ‘çocuk sevgisi’ duygusunun ve ‘itaatkâr çocuk’ beklentisinin bütün dönemlerde görüldüğü belirlenmiştir.