Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi

İşletmelerde Yönetim Bilgi Sistemlerinin Değişen Rolüne Yönelik Bir Araştırma

Önder Atlı- Sadık Serçek — Sat, 04 Jan 2025 00:00:00 +0000

Bilgi sistemlerinin hem iş dünyasında hem de günlük hayatımızda giderek daha fazla yer bulması, ortaya çıkan verilerin etkin bir şekilde analiz edilmesini, depolanmasını ve raporlanmasını zorunlu kılmaktadır. Özellikle işletmelerde yönetim kademesinin hedeflerine en hızlı şekilde ulaşabilmesi için doğru bilgiye zamanında ve hatasız erişim sağlamaları büyük önem taşımaktadır. İşletmelerin bilgiye hızlı ve doğru erişimi, stratejik karar alma süreçlerini de olumlu yönde etkilemektedir. Bu nedenle, günümüzde birçok işletmenin Yönetim Bilgi Sistemlerine (YBS) yöneldiği gözlemlenmektedir. Bilgi sistemlerinin işletmelerdeki değişen rolüne odaklanan bu araştırma, Yönetim Bilgi Sistemlerinin stratejik yönetim süreçlerine etkisini incelemektedir. Çalışma, işletmelerin bilgiye dayalı karar alma yetkinliklerini artırarak rekabet avantajı elde etmelerine katkı sağlama amacı taşımaktadır. Araştırma sonuçları, YBS’nin operasyonel süreçlerden stratejik yönetim süreçlerine uzanan geniş bir etki alanına sahip olduğunu ve işletmeler için vazgeçilmez bir araç haline geldiğini göstermektedir.

Türkiye’de Çevrimiçi Psikoterapi ve Psikolojik Danışmanlık Çalışmalarına Genel Bir Bakış (Değerlendirme)

Hakan Bayrı- Hatice Zekâvet Kabasakal — Sat, 04 Jan 2025 00:00:00 +0000

2019 yılında meydana gelen ve küresel bir sağlık problemi olan Covid 19 pandemi süreci, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de birçok alanda büyük bir yıkıma neden olmuş ve başta sağlık ve eğitim olmak üzere çeşitli alanlarda etkisini olumsuz anlamda hissettirmiştir. Son yıllarda teknolojinin sağladığı olanaklarla pandemi sürecinin getirdiği olumsuzluklar birleşince psikoterapi ve psikolojik danışmanlığın çevrimiçi uygulanmalarında bir artış gerçekleşmiş ve bunun sonucunda da çevrimiçi psikolojik danışma/ psikoterapinin, yüz yüze danışmanlık ve yüz yüze psikoterapiye göre etkililiği, farklılıkları, etik yönleri, danışman ve danışan açısından etkileri gibi alanlarda yapılan araştırmalarda da bir artış olmaya başlamıştır. Çalışmanın amacı, özellikle pandemi süreci ile yoğunlaşmaya başlayan ve alanda uygulanması da nispeten yeni olan çevrimiçi psikolojik danışma ve psikoterapi hakkında yapılan bu çalışmaların incelenerek gelecekte yapılacak olan çevrimiçi psikolojik danışma ve psikoterapi uygulayıcıları ile bu alanda eğitim veren ve alan eğitimci, akademisyen ve öğrencilere bir ışık tutmaktır. Araştırmanın amacı doğrultusunda, (çevrimiçi psikolojik danışma etkililiği, etik ilkeleri, yüz yüze danışma ile arasındaki fark ve çevrimiçi psikolojik danışma uygulamaları esas alınarak) 28 araştırma ve 2 adet tez çalışması bu araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırmanın yöntemi, geleneksel derleme araştırmasıdır. Araştırmalar incelendiğinde, 2016 öncesinde Türkiye’de çevrimiçi psikolojik danışma ve psikoterapi konusunda araştırma yapılmadığı ve yapılan araştırmaların birçoğunun özellikle pandemi süreci sonrasında yapıldığı görülmektedir. Yapılan araştırmaların incelenmesi neticesinde, çevrimiçi psikolojik danışmanlığın faydalı olduğu (erişim kolaylığı, düşük maliyet ve mekânsal esneklik gibi) bazı hususlar olmasıyla birlikte dezavantajlı olduğu (danışmanların bilgi eksiklikleri, eğitim ihtiyaçları, suistimale açık bir olgu olması, gizlilik vb. konularda etik kaygılar içermesi ve bazı teknik/ teknolojik problemler içermesi gibi) birçok husus barındırması nedeniyle yüz yüze psikolojik danışmanlığın çevrimiçi danışmanlığa göre olumlu yönlerinin daha fazla olduğu görülmektedir.

Okul Öncesi Eğitimde Öğretmenlerin Mesleki Gelişimi: Öğrenme Döngüleri Modeli

Merve Karakaş Aksoy — Sat, 04 Jan 2025 00:00:00 +0000

Bu derleme çalışması, öğrenme döngüleri modelinin okul öncesi eğitimde kullanımını incelemekte olup, modelin kuramsal temelleri, uygulama süreçleri ve potansiyel etkilerini ele almaktadır. Model, Bandura'nın Sosyal Öğrenme Teorisi, Vygotsky'nin Yapılandırmacı Öğrenme Yaklaşımı ve Knowles'ın Yetişkin Öğrenme Prensiplerine dayanmakta olup, hazırlık, gözlem ve analiz-tartışma olmak üzere üç temel bileşenden oluşmaktadır. Araştırmalar, modelin öğretmen-çocuk etkileşimlerinin kalitesini artırdığını, gelişimsel olarak uygun uygulamaların yaygınlaştığını, işbirlikçi öğrenme kültürünün güçlendiğini ve sistematik değerlendirme süreçlerinin yerleştiğini göstermektedir. Modelin başarılı bir şekilde uygulanması için kurumsal destek, liderlik, profesyonel öğrenme topluluğunun oluşturulması ve sürdürülebilir uygulama stratejilerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Çalışmada, modelin başarılı uygulanması için öğretmenlerin düzenli gözlem ve değerlendirme yapması, kurumsal düzeyde gerekli desteğin sağlanması, politika yapıcıların modeli yaygınlaştırması için düzenlemeler yapması, öğretmen adaylarının mesleki uygulamalarında modeli deneyimlemesi ve uzun vadeli etkilerin araştırılması önerilmektedir. Sonuç olarak, öğrenme döngüleri modelinin okul öncesi eğitimde sistemli bir şekilde uygulandığında öğretmen gelişimi ve eğitim kalitesi açısından etkili bir araç olduğu ortaya konmaktadır.

Endüstri 4.0'dan Endüstri 5.0'a Geçiş: Dijital Dönüşümde Yapay Zeka ve Metaverse'in Rolü

Kemal Gökhan Nalbant- Sevgi Aydın — Sat, 04 Jan 2025 00:00:00 +0000

Endüstri 4.0'dan Endüstri 5.0'a geçiş, endüstriyel operasyonlarda önemli bir değişim anlamına gelmektedir. Endüstri 4.0 otomasyon ve veri merkezli operasyonlara öncelik verirken, Endüstri 5.0 kişiselleştirme, insan-makine işbirliği ve sürdürülebilir üretimi teşvik etmektedir. Yapay zeka (AI) bu dönüşümde çok önemli bir rol oynamakta ve karar verme, tahmine dayalı analitik ve otonom sistemleri güçlendirmektedir. Endüstri 5.0'da yapay zeka, insan yaratıcılığını otomasyonla bütünleştirerek daha akıllı ve uyarlanabilir endüstriyel süreçleri kolaylaştırır. Metaverse, insanlar, makineler ve robotlar arasında işbirliği için sürükleyici sanal ortamlar sunarak bu değişimi kolaylaştırır. Kuruluşlar, fiziksel uygulamadan önce artırılmış ve sanal gerçeklik, dijital ikizler ve simülasyonlar kullanarak dijital bir ortamda geliştirebilir ve yaratabilir. Yapay zeka ve metaverse birlikte insan merkezli ve sürdürülebilir bir endüstriyel paradigma oluşturmakta, insanlar ve makineler arasındaki ara yüzü geliştirirken yenilikçiliği ve verimliliği teşvik etmektedir. Bu çalışma, yapay zeka ve metaverse teknolojilerinin, kişiselleştirme, insan-makine iş birliği ve sürdürülebilir üretim gibi alanlarda Endüstri 5.0’a sağladığı katkıları analiz etmeyi amaçlamaktadır. Özellikle, yapay zeka uygulamaları ile sanal ve artırılmış gerçeklik (metaverse) arasındaki etkileşim ele alınarak, bu teknolojilerin yenilikçi çözümler geliştirme potansiyeli değerlendirilmektedir. Çalışma, endüstriyel süreçlerin daha verimli ve insan merkezli hale gelmesi için yapay zeka ve metaverse’in nasıl kullanılabileceğine dair bütünsel bir çerçeve sunmaktadır.

Sosyal Sürdürülebilir Kalkınma Açısından Kırılgan Kesimdeki Kadın İstihdamının Rolü ve Önemine İlişkin Bir Değerlendirme

Ebru Aktaş- Berna Hızarcı Beşer — Sat, 04 Jan 2025 00:00:00 +0000

Dünya nüfusunun neredeyse yarısını oluşturan kadınlar birçok toplumda ikinci plana atılarak taciz, şiddet küçük yaşta evlilikler gibi çeşitli zorbalıklara maruz kalmıştır. Kırılgan kesim içerisinde yer alan kadınların sürdürülebilir kalkınma açışından önemine ilişkin son yıllarda uluslararası örgütler tarafından çeşitli öncü çalışmalar yürütülmektedir. Kadınların erkeklerle eşit olması gerektiği ve kadın istihdamının desteklenmesi ile kadın işsizliğinin azaltılmasının etkisine ve önemine değinilmektedir. Türkiye’de ise Anayasa ve kanunlarla kadınların kırılganlığı önlenmeye çalışılmakta ve caydırıcı yaptırımlar ile kadına yönelik ekonomik ve sosyal desteklemeler artmaktadır. Ancak çoğu ülkede kadın istihdam oranı %50’nin üzerinde iken Yunanistan’da %48,2, İtalya’da %49,4, Meksika’da %46,2 ve Türkiye’de bu oran %31,7 dir. Nüfusun yarısını oluşturan kadınların işgücüne dahil edilmemesi durumu beşerî sermayenin verimsiz kullanılmasına neden olurken ekonomik ve sosyal olarak sürdürülebilir kalkınma açısından geriletici olabilecektir. Sosyal sürdürülebilir kalkınma düzeyinin artırılması için toplumların yaşam koşullarının iyileştirilmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda özellikle kadın istihdamının etkisi ve önemine ilişkin çalışmaların gerek ulusal gerekse uluslararası düzeyde arttırılmasının etkili olacağı görülmektedir. Bu çalışma danışmanlığını Berna HIZARCI BEŞER’in yaptığı ve Ebru AKTAŞ tarafından 2023 yılında ‘Sürdürülebilir Kalkınma Kapsamında Sosyal Sürdürülebilirlik ve Türkiye’de Kırılgan Kesimin Güçlendirilmesi’ isimli yüksek lisans tezinden türetilmiştir.