Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi

Aile İşletmelerinde Tükenmişlik Sendromunun İş Tatminine Etkisi: Kütahya Çini-Seramik Sanayinde Bir Uygulama

Selcan Üstündağ — 2023-09-10

İşletmelerde çalışanların beden ve ruh sağlığı, işletmenin zarar görmeden faaliyetlerine devam edebilmesi için büyük önem taşımaktadır. Bu araştırmanın amacı aile işletmelerinde tükenmişliğin iş tatmini üzerindeki etkisini araştırmaktır. Araştırmada Maslach Tükenmişlik Ölçeği, kişisel bilgi formu ve İş Tatmin Ölçeğinden oluşan 35 soruluk bir anket 200 aile işletmesi çalışanı tarafından cevaplanmıştır. SPSS 22.0 programı ile cevaplar incelenmiş ve yorumlanmıştır. Analiz sonrası tükenmişliğin ve iş tatmininin negatif yönlü ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Bunun anlamı tükenmişlik düzeyindeki artış iş tatmini düzeyinde azalışa neden olacaktır. Başka bir ifadeyle tükenmişlik düzeyi azaldıkça iş tatmini düzeyi artacaktır. Ayrıca tükenmişliğin alt boyutlarından olan duygusal tükenmenin ve duyarsızlaşmanın iş tatminine negatif; kişisel başarı boyutunun ise iş tatminine pozitif yönlü bir etkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Bu çalışma, Selcan ÜSTÜNDAĞ’ın ‘‘Aile İşletmelerinde Tükenmişlik Sendromunun İş Tatminine Etkisi: Kütahya Çini-Seramik Sanayinde Bir Uygulama’’ başlıklı yüksek lisans tezinden türetilmiştir.

Borderline Kişilik Bozukluğu ve Şema Terapinin Uygulanması Üzerine Sistematik Bir Derleme

Arya Khadivi Sohrabi — 2023-09-10

Bu derleme çalışmasının amacı borderline kişilik bozukluğu tanısı alan bireylerde şema terapisinin kullanımını incelemektir. Yapılan bu çalışmada sistematik derleme yöntemi kullanılmış olup saha çalışması ya da herhangi bir ölçek kullanılmamıştır. Sadece İngilizce dilinde ele alınan çalışmalar 2006-2022 yılları arasındadır. Bu çalışmalar araştırma makalelerinden oluşmaktadır. Bu derleme çalışması şubat, 2023 ve mayıs, 2023 olmak üzere iki aşamada gerçekleşmiştir. Yapılan literatür taraması sonucunda 6 çalışma ele alınmıştır. Ele alınan bu 6 çalışma sonucunda şema terapinin terapiye devamlılığı arttırıcı ve iyileşmeyi hızlandıran bir terapi yöntemi terapötik ittifak kurabilme açısından etkin bir yöntem olduğu görülmüştür. Borderline kişilik bozukluğu tanısı alan bireylerde şema terapisi uygulandıktan sonra belirtilerin büyük oranda azaldığı ve ortadan kaybolduğu bulunmuştur. Bu sebeple de borderline kişilik bozukluğunun tedavisinde şema terapi etkili bir yöntemdir.

Öğretmenlerin Çokkültürlü Yeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Burhan Doğan — 2023-09-10

Bu araştırma ile Türkiye’ nin çeşitli illerinde ve çeşitli okullarında görev yapan öğretmenlerin hem çokkültürlü yeterlik algılarını belirlemek hem de öğretmenlerin çokkültürlü eğitime ilişkin nasıl bir bakış açısına sahip olduklarını ortaya koymak amaçlanmıştır. Genel tarama modelleri içerisinde yer alan kesit alma modeli bu araştırmada uygulanarak çalışma tamamlanmıştır. 2021-2022 eğitim öğretim yılı birinci döneminde yapılan bu araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’ nin çeşitli illerinde, resmi ve özel olmak üzere çeşitli tür ve derecede eğitim veren okullarda görev yapan öğretmenler oluşturmuştur. Araştırmada, amaçsal örnekleme yöntemleri içerisinde yer alan maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Çalışmaya 225 öğretmen katılmıştır. Guyton ve Wesche (2005) tarafından geliştirilen; Akcaoğlu ve Arsal (2018) tarafından Türkçe’ye uyarlanan ‘’Çokkültürlü Yeterlik Ölçeği’’ (Multicultural Efficacy Scale) bu araştırmada verilerinin toplanması amacı ile kullanılmıştır. Araştırma bulgularına bakarak çalışmaya katılan öğretmenlerin çokkültürlü tutum, deneyim ve yeterlik düzeylerinin orta düzeyde olduğu ile yine çalışmaya katılan öğretmenlerin çokkültürlü yeterlik algılarının cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermediği sonucu çıkarılmıştır. Yapılan bu araştırma neticesinde ülkemizde çokkültürlü eğitim ortamlarının oluşturulması ve okullarda çokkültürlü bir eğitim yapılabilmesi için öncelikle öğretmenlerin ve okulun bulunduğu çevrenin kültürlerinin tanınması ile birlikte izlenmesi gereken yol konusunda araştırmalar yapılarak öğretmenlerin ve diğer paydaşların eğitimleri ile ilgili çalışmalar yapılabilir.

1730-1930 Arasında Yazılan Yemek Kitaplarına Göre Türk Mutfağındaki Kebaplar ve Bugünkü Bilinirliklerinin Araştırılması

Servet K. Güney — 2023-09-10

Beslenme insanoğlunun fizyolojik ihtiyaçları içinde tanımlanan birincil ihtiyaçlarından biridir ve insanların geçmişte nasıl beslendiği sıklıkla merak konusu olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, 1730- 1930 yılları arasında yazılmış yemek kitaplarında yer alan kebapların belirlenmesi ve bu reçetelerin bugünkü bilinirliklerinin araştırılmasıdır. Araştırmada nitel araştırma tekniği kullanılmıştır. Verilerin toplanması sürecinde doküman analizi yöntemi kullanılarak 1730-1930 yılları arasında yazılmış 5 kitap incelenmiş ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya konu olan kitaplarda 116 adet kebap reçetesine ulaşılmıştır. Buna göre, kebaplarda en çok tercih edilen kasaplık hayvanlar koyun/kuzu/koç, kümes hayvanlarında tavuk ve balıklarda da uskumrudur. Kebaplarda en çok tercih edilen baharat ve tatlandırıcılar, tuz, soğan, karabiber ve tarçındır. Kömürde ızgara en fazla tercih edilen pişirme yöntemidir. Domates 20. yüzyılın başında reçetelerde yer bulmaya başlamıştır. Hacı Osman kebabı, mazruf kebabı ve kaytan kebabı dışındaki tüm kebapların katılımcılar tarafından bilindiği tespit edilmiştir. Kitaplardaki reçetelerde en çok kullanılan baharattan biri olan tarçının günümüz kebaplarında hiç kullanılmadığı ve külbastı reçetelerinde pişirme tekniğinin balıklar hariç tamamen değiştiği tespit edilmiştir.

Yemek Eleştirmenliğinin Gastronomiye Olan Etkilerinin Araştırılması

Murat Doğan — 2023-09-10

Çalışma ile gastronomi açısından önemli yeri olan yemek eleştirmenliğinin derinlemesine anlaşılması ve gastronomiye olan etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada literatür ve doküman incelemesi ve içerik analizi yöntemleri kullanılmıştır. Literatür incelemesi ile yemek eleştirmenliğinin kavramsal çerçevesi ortaya çıkartılmıştır. Literatür ve doküman incelemesi sonucu elde edilen bulgulara içerik analizi uygulanmış ve yemek eleştirmenliğinin gastronomiye etkisi dört ana tema altında kategorize edilmiştir. Temalar incelendiğinde gurmeler ve toplumu yemek konusunda eğiten gastronomlar modern anlamda yemek eleştirmenliğine giden süreci başlatmıştır. Bu bağlamda La Reynière 1802-1812 yılları arasında yemek değerlendirmelerinden oluşan ve kriterlerin oluşmasını sağlayan yıllıklar yayınlanmıştır. 1900’lü yıllarda ise Fransa’da Michelin kardeşler tarafından otel ve restoranlar için kırmızı rehber yayınlamış ve uygulama günümüze kadar gelmiştir. 2000’lerden sonrasında iletişim teknolojilerindeki baş döndürücü gelişmelerle birlikte içeriğini etkileşimli olarak müşterilerin oluşturduğu ve restoran değerlendirmeleri yapan birçok web sitesi kurulmuştur. Sonuç olarak tarihsel süreç izlendiğinde gastronomluk ve gurmelik günümüzde yemek eleştirmenliğine dönüşmüş olmasına rağmen gastronomi alanında henüz iyi bir konum kazanamamıştır.

Michelin Yeşil Yıldız Kriterlerinin Zincir İşletmeler Tarafından Uygulanabilirliğinin Değerlendirilmesi: İstanbul Örneği

Ecem Akay — 2023-09-10

Sürdürülebilirlik konusuna artan farkındalık ile birlikte 2020 yılında Michelin Rehberi Fransa seçimleri lansmanında tanıtılan, günümüzde tüm rehber seçimlerinde uygulaması yapılan Yeşil Yıldız, Michelin Rehberi’nin yeni rütbesi olmuştur. Bu bağlamda; Michelin Yeşil Yıldız, Michelin Rehberi’nin ayrıcalıklarından farklı olarak Michelin Rehberi seçimlerine katılan her türden restorana verilebilmektedir. Yiyecek içecek sektörünün söz konusu dönüşümünü desteklemek, farkındalık yaratmak ve sürdürülebilirlik konusuna dair alınan aksiyonları hızlandırmak adına paydaşları ve onların somut girişimlerini teşvik etmektedir. Çalışmanın amacı İstanbul’u da 38. Destinasyon olarak listesine alan Michelin Rehberi’nin ülkemizin çeşitli lokasyonlarında hizmet veren zincir yiyecek içecek işletmelerinde yarattığı bakış açısını, kazandıkları farkındalık ile aldıkları aksiyonları incelemektir. Bu araştırmada, İstanbul Merkezine bağlı zincir yiyecek içecek işletmesinde çalışmakta olan 11 kişilik mutfak yönetim ekibi ile yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Katılımcıların Michelin Yeşil Yıldız konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıkları ama sürdürülebilirliğe dair sektörün dönüşümünü desteklemek adına farkındalık yaratmak ve aksiyonları hızlandırmak için paydaşları ve onların somut girişimlerini teşvik ettikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Türkiye’de Dolarizasyon Eğiliminin Ampirik Olarak İncelenmesi

Soner Künç — 2023-09-10

Dolarizasyon, bir ülkede çeşitli sebeplerden dolayı ülke parasının ekonomide daha az kullanılması ya da yabancı ülke parasının yoğun olarak tercih edilmesi anlamına gelmektedir. Bu durum ülkede aynı zamanda paranın tasarruf, değer taşıma, mübadele ve yatırım aracı olma fonksiyonlarının yabancı para olan döviz ile gerçekleştiğini göstermektedir. Para ikamesi olarak da tanımlanan dolarizasyon olgusu, bugün birçok ülkede para politikası olarak uygulanabilmektedir. Çalışmada döviz kurunda meydana gelen değişimin Türkiye’de gerçek kişi yabancı mevduatlarındaki dolarizasyon etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Ampirik analiz 2012:M12–2023:M03 arası dönemi kapsamaktadır. Döviz kuru, döviz mevduatı ve tüketici güven endeksi değişkenlerinin kullanıldığı çalışmada, değişkenlerin durağanlık seviyesini ölçmek için ADF birim kök testi, eşbütünleşme ilişkisi için ARDL sınır testi, nedensellik durumu içinse Hacker-Hatemi-J nedensellik testi kullanılmıştır. Son olarak değişkenlere ait katsayı tahmini için CCR, OLS ve FMOLS testleri uygulanmıştır. Elde edilen bulgular ışığında döviz kurunda meydana gelen artışların döviz mevduatlarını artırıcı yönde; tüketici güven endeksinde meydana gelen artışın ise döviz mevduatlarını azaltıcı yönde etkilediği anlaşılmaktadır.

Şiddete Uğrayan ve Uğramayan Kadınların Psikolojik İyi Oluş ve Sürekli Öfke Düzeylerinin Sosyo-demografik Özelliklerine Göre İncelenmesi

Merve Nur Güngör — 2023-09-10

Bu araştırmada şiddete uğrayan ve uğramayan kadınların psikolojik iyi oluş düzeyleri ve sürekli öfke düzeylerinin sosyo-demografik özelliklerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırma da nicel araştırma modellerinden nedensel karşılaştırma modeli kullanılmıştır. Çalışmada şiddete uğrayan kadınlar, amaçsal örnekleme yöntemi ile şiddete uğramayan kadınlar ise kolayda örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Şiddete uğrayan ve uğramayan kadınların sürekli öfke durumları ve psikolojik iyi oluşlarının incelendiği bu araştırmaya 316’sı şiddete uğrayan ve 315’i şiddete uğramayan olmak üzere toplam 631 kadın dahil edilmiştir. Araştırma sonucunda şiddete uğrayan kadınların Sürekli Öfke Ölçeğindeki; sürekli öfke, öfke içe vurumu, öfke dışa vurumundan aldıkları puanlar şiddete uğramayanlardan yüksek, öfke kontrolü puanları ise düşük olduğu bulunmuştur. Şiddet uğrayan ve uğramayan kadınların Psikolojik İyi Oluş Ölçeği puanları arasında istatistik açısından anlamlı fark olduğu, şiddete uğrayanların daha düşük puan aldığı belirlenmiştir. Bir diğer sonuç olarak bu araştırmada, şiddete uğrayan ve uğramayan kadınların sürekli öfke durumları ve psikolojik iyi oluşları detaylı olarak incelenmiş, birbiriyle karşılaştırılmış, çeşitli sosyodemografik özelliklerin bunlar üzerindeki etkileri tespit edilmiştir. Sürekli öfke ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkiler ortaya konulmuş, sürekli öfkenin iyi oluş üzerindeki etkisi tespit edilmiş ve sosyodemografik özellikler, sürekli öfke ve psikolojik iyi oluş puanları kullanılarak ve kadınların şiddete uğrama olasılıkları hesaplanmıştır. Yapılan çalışma, şiddetin kadınların psikolojik durumları üzerinde bıraktığı etkilerin incelenmesi ve gelecekte etkin müdahale uygulanabilmesi açısından ruh sağlığı çalışanlarına ışık tutmaktadır.