Karstik Alanlarda Doğal Ortam-İnsan İlişkisi: Muğla Polyesi Örneği

Özet

Bu çalışma, Muğla Polyesi’ndeki doğal ortam-insan etkileşimini incelemektedir. Tektono-karstik özellikler taşıyan bu polye, hem morfolojik yapısı hem de tarihsel süreçte şekillenen beşerî faaliyetler bakımından özgün bir coğrafi alandır. Çalışmada polyenin jeolojik ve jeomorfolojik özellikleri, yerleşim düzeni, tarım yapısı, yaylacılık faaliyetleri ve çevresel sorunlar bütüncül bir yaklaşımla ele alınmıştır. Araştırma, 2021–2023 yılları arasında yapılan arazi gözlemleri, yerel halk ve kurumlarla yapılan görüşmeler, resmi kurumlardan temin edilen veriler ve literatür incelemesine dayanan nitel yöntemlerle yürütülmüştür. Ayrıca Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak alanın morfolojik yapısı analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, Muğla Polyesi’nin karstik yapısının beşerî faaliyetler üzerinde belirleyici olduğunu, ancak son yıllarda bu doğal yapının yeterince dikkate alınmadan kullanıldığı alanlarda çeşitli çevresel ve yapısal sorunların ortaya çıktığını göstermektedir. Özellikle taban suyu seviyesinin yüksekliği, düdenlerin işlev kaybı, yaylacılık sistemlerinin bozulması, plansız yapılaşma ve çevre kirliliği polye ekosisteminin sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir. Bu bağlamda çalışma, karstik alan yönetiminin önemine dikkat çekerek çözüm odaklı öneriler sunmaktadır.