Başkanlık Sisteminde Siyasal Partilerin Rolü ve Türkiye Örneği

Özet

Türkiye’de parlamenter sistem, darbelerle kesintiye uğramış olsa da 100 yılı aşan süre içinde belirli bir olgunluğa erişmiştir. Ancak parlamenter sistemden kaynaklı birtakım aksaklıklar hükümet sistemi arayışlarını beraberinde getirmiştir. Bu bağlamda 1980 sonrası dönemde dönem dönem dillendirilen başkanlık sistemi, yürütmenin etkinliğini ve çabuk karar alabilmesini sağlayacağı iddiası ile 24. Yasama dönemi sonrası daha çok dillendirilmiş ve nihayetinde 16 Nisan 2017 referandumu ile yeni sisteme geçiş kabul edilmiştir. Hükümet sistemlerinin her ülkede farklı dinamiklerde yaşama geçtiği ve ilerlediği görülmektedir. Zira Amerika Birleşik Devletleri’nde başkanlık sisteminin işlerliği açısından siyasal partilerin kendine özgü yapısının büyük önem arz ettiği göz ardı edilmemelidir. Türkiye’de ise siyasal partiler açısından 24 Haziran 2018 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekilliği Genel Seçimleri ile birlikte başkanlık sistemine fiilen geçiş sonrasında yaşanan tartışmalar ve parlamenter sisteme dönüşe ilişkin görüşler çerçevesinde muhalefet partileri sisteme karşı direnç göstermektedir. Başkanlık sisteminin model ülkesi ABD’de disiplinsiz ve gevşek örgütlenme yapısının sistemin işlerliği için katkısı ortadadır. Söz konusu çalışmada Türkiye’de disiplinli parti olgusunun söz konusu değişikliğe ayak uydurabilmesi ile Türkiye’de başkanlık sisteminin ilerleyen süreçteki gidişatı üzerinde doğru orantı olduğu varsayımından hareketle siyasal parti ile başkanlık sistemi ilişkisi üzerinde durulmaktadır.