Dijital Müzecilikte Gerçeklik ve Simülasyon: Efes Deneyim Müzesi Örneği

Özet

Bu çalışma dijital müzecilik bağlamında gerçeklik ve simülasyon ilişkisini Jean Baudrillard’ın simülasyon kuramı çerçevesinde değerlendirmektedir. Araştırmanın odağında, UNESCO Dünya Mirası alanı içinde konumlanan ve 2024 yılında “Dünyanın En İyi Müzesi” ödülünü alan Efes Deneyim Müzesi yer almaktadır. Çalışmada, dijital teknolojiler aracılığıyla yeniden kurgulanan tarihsel anlatıların, ziyaretçide nasıl bir gerçeklik algısı oluşturduğu incelenmiştir. Nitel araştırma desenine dayanan araştırma, betimsel analiz ve örnek olay yöntemleriyle yapılandırılmış; veri kaynağı olarak akademik yayınlar, basın duyuruları, tanıtım materyalleri ve uzman yorumları kullanılmıştır. Veriler, açık kodlama ve tematik analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Analizler sonucunda, Efes Deneyim Müzesi’nde tarihsel bilginin yalnızca bilişsel düzeyde değil, duygulanımsal ve estetik düzlemde de sunulduğu gözlemlenmiştir. Simülasyon teknolojileri sayesinde ziyaretçi, mekânsal olarak geçmişin içine yerleştirilmekte; ses, ışık ve görüntü koordinasyonuyla hipergerçek deneyimler yaşamaktadır. Bu bağlamda, müze anlatılarında tarihsel gerçeklik ile dijital kurgu arasındaki sınırların bulanıklaştığı tespit edilmiştir. Çalışma, dijital müzecilikte simülasyonun pedagojik, epistemolojik ve etik boyutlarını tartışmaya açmakta; dijital anlatıların ziyaretçiyi edilgen bir alıcıdan çok, hipergerçek bir sahnede yer alan aktöre dönüştürdüğünü ileri sürmektedir. Sonuç olarak, dijital müzelerde bilgi sunumunun yalnızca nesnel veri aktarımına değil, aynı zamanda estetik bir temsil stratejisine dayandığı ortaya konmuştur.